مادر

مادر، اثر ماكسیم گورگی نویسندۀ روس، نخستین‌بار به‌صورت پاورقی در مجلۀ دانش در سال 1908 منتشر شد. از میان آثار مردمی نویسنده، این رمان به‌دلیل ویژگی انقلابی‌اش، مهم‌ترین اثر او شمرده می‌شود. رمان مادر برای اولین‌بار در قلمرو ادبیات روس، تحلیل منسجمی از شرایط اجتماعی دوران خود در روسیه به دست داده است و پلاگه قهرمان داستان، ضمن غوطه‌ور شدن در چنین شرایطی، نه‌تنها با بن‌بست و یأس و ناامیدی روبه‌رو نمی‌شود، بلكه حتی درهایی هم به‌سوی آینده می‌گشاید. مادر دیدگاه‌های اجتماعی و مذهبی گورگی را به‌هم پیوند می‌زند و رویكرد گورگی به مسیحیت سنتی به‌روشنی در رمان مادر برملا و مشخص می‌شود. در این داستان مادر شخصیتی است كه از همه بهتر به آن پرداخته شده است و استحالهٔ جالبی را از سر می‌گذراند، او اساساً یک مسیحی ارتودوكس متدین است. همه‌چیز را به‌گونه‌ای جبری همچون ارادهٔ خدا می‌پذیرد و بعد با دستگیری پسرش پاول رفته‌رفته تغییر می‌كند و دیگر مسیحی متعبد به شمار نمی‌رود. او درمی‌یابد كه درواقع هدف و تعهد انقلابیون همین است كه ملكوت خداوند را در روی زمین محقق سازند و در میان آنان است كه مسیحیت راستین را می‌توان پیدا كرد نه در كلیساها.