عقلانيت (چيست ؟ چرا كمياب به‌نظر مي‌رسد ؟چرا اهميت دارد؟)

ما در دنياي امروز مكرراً شاهد ظهور و بروز مصاديق ناعقلانيت هستيم و اين نااميدمان مي‌كند ولي هنوز دلايل زيادي در دست داريم كه اميدوارمان نگه مي‌دارند. به‌طور قطع، زماني كه سباستين كاستيلو عليه عدم رواداري مذهبي، دسيدريوس اراسموس عليه جنگ‌افروزي، سزار بكاريا عليه شكنجه، جرمي بنتام عليه نقض حقوق زنان استدلال مي‌كردند، حتي به مخيله‌شان خطور نمي‌كرد كه روزي تلاش‌هايشان چنان به بار بنشيند كه اين معضل‌هاي بنيان‌برافكن، تبديل به بديهياتي پيش‌پاافتاده شوند كه نيازي به استدلال نداشته باشند. چشم‌انداز تاريخيِ انتهاي كتاب ما را اميدوار مي‌سازد كه چنانچه استدلال‌هاي ما نيز معتبر و متقن باشند، در گذر زمان وارد تاروپودِ انديشه‌ورزيِ اجتماع مي‌شوند و به‌تدريج در خرد جمعي و آداب و رسوم جامعه هضم و جذب مي‌شوند. تاريخ نوع بشر نشان داده تنها چيزي كه مي‌تواند ضامن نيكبختي ما باشد عقلانيت است. از اين رو شايد بهتر باشد كه هرازگاهي نگاهي به پشت سربيندازيم و ببينيم كه عقلانيت، چه موهبت‌هايي را برايمان به ارمغان آورده است. كمترينِ آن، چيزي است كه نيچه توصيفش مي‌كند: «دستاورد بزرگ انسانيت امروزي اين است كه ديگر ناچار نيستيم همواره از جانوران وحشي، بربرها، خدايان و روياهاي خود در هراس به‌سر ببريم.»